Jeżeli będziecie kiedyś w okolicach Wschowy warto zatrzymać się tu na chwilę i zajrzeć do lapidarium, czyli miejsca gdzie w wyjątkowej scenerii podziwiać można pomniki i tablice nagrobne pochodzące z XVI wieku.
Spis treści
Czym jest lapidarium?
Lapidarium do miejsce, w którym gromadzi się i przechowuje w celu prezentacji pozostałości i fragmenty zabytkowych rzeźb, pomników, czy nagrobków. Miejsce przechowywania może być zorganizowane na świeżym powietrzu, np. w parku lub w budynku, np. w muzeum. Pierwsze lapidarium na świecie powstało we Włoszech w Weronie i zostało założone 1738–1749.
Lapidarium we Wschowie
Lapidarium we Wschowie obejmuje teren Staromiejskiego Cmentarza Ewangelickiego i dawnego cmentarza katolickiego. Jest to jeden z najstarszych nowożytnych cmentarzy nie tylko w Polsce ale i w Europie.
Lapidarium jest bardzo cenną pamiątką po dawnych mieszkańcach tych terenów. Jedną z osób szczególnie wyraźnie zapisanych na kartach pamięci Wschowy jest Valerius Herberg będący lokalnym pastorem.
Waleriusz Herberg był kaznodzieją i teologiem luterańskim. Działał we Wschowie nie tylko jako pastor, ale także nauczyciel czy poeta kościelny. Do jego największych dzieł zalicza się protestanckie hymny. Jeden z nich do dnia dzisiejszego jest w użyciu w polskich śpiewnikach ewangelickich.
W związku z powyższym Herberg uznawany jest wzór ewangelickiego kaznodziei, przez co nazywany jest Małym Lutrem.
Ciekawostki
Lokalizacja
Lokalizacja Lapidarium we Wschowie zrywała ze średniowieczną tradycją budowania cmentarzy i chowania zmarłych wokół świątyni. Powstanie cmentarza poza murami miasta dało kres dotychczasowym zwyczajom. Nie była to czyjaś zachcianka czy szalony pomysł. Takie umiejscowienie cmentarza wyniknęło z niemożności zorganizowania go w okolicy działającego we Wschowie kościoła im. Żłóbka Chrystusa. Świątynia była umiejscowiona między dwoma pasami murów miejskich – z jednej strony znajdowała się fosa, a z drugiej rozwinięta zabudowa miasta.
Lipa Herberga
Niewątpliwie Lapidarium we Wschowie to unikalny zabytek nie tylko ze względu na rzeźby nagrobne, ale także ze względu na unikatową roślinność. Godna uwagi jest wiekowa lipa, którą posadzono w miejscu spoczynku pastora Waleriusza Herberga. Według podań zasadzono ją do góry korzeniami. Lipa jest bardzo rozrośnięta, jej kilka pni pnących się do góry przypomina plątaninę korzeni – być może to stąd takie porównanie.
Roślinne inskrypcje
Spacerując po Lapidarium we Wschowie warto również zwrócić uwagę na tablice informacyjne zawierające przde wszystkim opisy drzew, krzewów, czy kwiatów. Można jednak znaleźć na nich również ciekawostki dotyczące symbolicznego znaczenia roślin. Gdy będziecie na miejscu poświęćcie kilka chwil na znalezienie płyty nagrobnej Marty Schoen. Znajdziecie na niej emblematy przedstawiające palmę dźwigającą kamień i dłoń wyłaniającą się z nieba i trzymającą koronę. Motywy na płycie odzwierciedlają jej życie. Wedłyg podań palma dźwigająca kamień jest symbolem wzrostu pomimo trudności i wielkiego ciężaru. Przezwyciężone trudy życia z czasem stają się źródłem siły, a także nagrody i ostatecznego triumfu duszy w niebiosach.
Wyjaśnienia skąd w koronie palmy znalazł się kamień można poszukiwać w starej afrykańskiej opowieści. „Pewien człowiek wędrował przez pustynię. Kiedy przechodził przez oazę ujrzał tam palmę. Z premedytacją położył na niej kamień i nie oglądając się za siebie poszedł dalej. Palma próbując strząsnąć kamień zapuszczała coraz głębiej korzenie, stawała się coraz twardsza, silniejsza, jej korzenie dotarły do źródła wody. Dzięki temu przetrwała. Kiedy wędrowiec wracał, ze zdziwieniem ujrzał dorodną palmę dźwigającą kamień, która pokłoniła mu się z przesłaniem: dziękuję, bo ciężar, który na mnie nałożyłeś pozwolił mi przetrwać i stać się silniejszą”.
Znani wschowianie
Prócz Waleriusza Herberga, Samuela Friedricha Lauterbacha – kronikarza dziejów Wschowy, czy Melchiora Teschnera – wybitnego kompozytora, którego muzyką inspirował się Jan Sebastian Bach, we wschowskim lapidarium można znaleźć płytę nagrobną upamiętniającą Matthäuesa Vechnera.
Vachner był miejscowym lekarze, a pod koniec życia został nadwornym medykiem samego króla Zygmunta III Wazy!
Lapidarium we Wschowie obecnie
Cmentarz od lat jest wyłączony z użytku. Z biegiem czasu przestrzeń mocno się zazieleniła i pokryła gęstą roślinnością. Spacerując klimatycznymi ścieżkami podziwiać można bardzo dobrze zachowane pomniki, rzeźby i płyty wykonane z piaskowca. Zdobią je piękne inskrypcje zapisane w j. niemieckim i po łacinie. Wyczytać z nich można życiorysy pochowanych tu osób – lekarzy, rzemieślników, muzyków.
Dziś Lapidarium we Wschowie stanowi historyczną ozdobę miasta, gdzie w upalne dni można przechadzać się pośród drzew dających przyjemnie ukojenie i przenieść w myślach do XVII wieku.
Jak dojechać?
Lapidarium we Wschowie zlokalizowano pomiędzy ulicą Spokojną, Solną i Polną, naprzeciwko cmentarza parafialnego. Wejść na teren lapidarium jest kilka ale obecnie tylko jedno jest czynne. Z tego względu odwiedzający powinni kierować się na ul. Spokojną od strony Placu Grunwaldu.
Lapidarium czynne jest w przez cały rok. Na miejscu nie ma opłat za wejście. Należy zwrócić uwagę na godziny otwarcia jak poniżej:
Wtorek – 09.00-16.00
Środa – 10.00-18.00
Czwartek – 09.00-16.00
Piątek – 09.00-16.00
Uwagi nt. dostępności – Niedziela – 13.00 – 17.00 (IV-IX), 12.00 – 16.00 (X-III) W okresie jesienno-zimowym (X-III) przed wizytą prosimy o wcześniejszy kontakt telefoniczny
Jeden komentarz